Verovatno ste već čuli za termin operativni sistem, ali niste sigurni šta to znači. U suštini, operativni sistem vašeg računara je softver koji služi za prenos komandi ka računaru, upravljanje programima i korišćenju njegovog hardvera. U suštini, operativni sistem predstavlja osnovu na kojoj se zasniva kompletan rad vašeg računara. Njega možete zamisliti kao glavni program koji pokreće i upravlja svim ostalim programima. Preko njega se kontroliše sve što ulazi i izlazi iz vašeg računara, od deljenja radne memorije do kopiranja datoteka sa jednog diska na drugi i prenošenja komandi sa vaše tastature i miša. Jednostavno ne možete imati računar bez operativnog sistema.

Operativni sistem je obično fabrički instaliran na vašem računaru, ali se on može unaprediti i nadograditi na trenutno aktuelnu verziju. Upravo iz tog razloga različiti računari mogu imati i različite verzije operativnih sistema. U našem okruženju je najpopularniji operativni sistem koji se naziva Windows i to njegova verzija sa oznakom 10. Osim toga, na računarima koje proizvodi američka kompanija Apple se obično nalazi operativni sistem pod nazivom MacOS, a njegova trenutna verzija nosi naziv OS 11.1 Big Sur. Pored ova dva najpoznatija sistema postoje još Linux, Chrome OS i druga rešenja, jer svaki uređaj koji pokreće određene programe mora da ima neku vrstu operativnog sistema. Čak i konzole za igranje kao što su Nintendo Switch, PS 5 i Xbox imaju posebno prilagođene operativne sisteme a to važi i za vaš mobilni telefon.

Većina operativnih sistema kao što su Windows i MacOS dolazi sa ugrađenim programima koji se nazivaju aplikacije. One su specijalizovane za određene namene a sve zajedno predstavlja tzv. softver vašeg računara. Aplikacije vam omogućavaju da radite sa tekstom, obrađujete fotografije, šaljete i primate email-ove itd. Osim toga, i Windows i MacOS sadrže aplikacije za pregledanje WEB stranica tj. za „surfovanje“ Internetom a ako vam sve ovo nije dovoljno, postoji mogućnost da samostalno instalirate i koristite aplikacije koje potiču iz drugih izvora. Neke od njih se mogu besplatno preuzeti i koristiti a druge se moraju kupiti. To zavisi od namene i složenosti pojedinih programa a svaki proizvođač zadržava pravo da odredi cenu i uslove pod kojim će oni biti korišćeni. Ukoliko se odlučite za nabavku novih aplikacija, obavezno proverite da li su one prilagođene operativnom sistemu koji imate na svom računaru. To znači da Windows i MacOS ne mogu da koriste iste programe, pa je potrebno da preuzmete ili kupite odgovarajuću verziju.

Upravo iz ovog razloga, kompanije koje se bave proizvodnjom softvera najčešće objavljuju obe varijante ali postoji i mnogo aplikacija koje rade samo na određenoj platformi. Bez obzira da li preuzimate besplatan softver ili ga kupujete, trebalo bi da se upoznate sa njegovim sistemskim zahtevima što podrazumeva vrstu operativnog sistema kao i minimalnu količinu RAM-a, prostor na hard disku ili upotrebu nekog specifičnog hardvera. Upravo iz tog razloga postoje korisnici koji unapred favorizuju određenu vrstu operativnog sistema. Međutim, na ovom kursu neću posebno isticati prednosti i mane pojedinih rešenja, jer bih pre svega želeo da vam objasnim šta je operativni sistem, čemu on služi i kako se koristi.